Ερευνητές ανέπτυξαν με επιτυχία νευρωνικά μοσχεύματα, που δοκιμάζονται προς το παρόν ως θεραπεία για τη νόσο του Parkinson, τα οποία είναι αόρατα στο ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού, σύμφωνα με μια νέα μελέτη. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι σύντομα θα ανήκουν στο παρελθόν τα ιδιαίτερα επικίνδυνα φάρμακα που χορηγούνται μετά τη μεταμόσχευση για προστασία από την απόρριψη των μοσχευμάτων.
Με τις συνεχείς εξελίξεις στην ιατρική τεχνολογία, η κυτταρική θεραπεία με προϊόντα που προέρχονται από βλαστικά κύτταρα γίνεται μια ρεαλιστική προοπτική για τη θεραπεία πολλών ασθενειών. Αυτό περιλαμβάνει τη νόσο του Parkinson, όπου προκλινικές και κλινικές μελέτες έχουν αξιολογήσει τη χρήση νευρωνικών μοσχευμάτων.
Ένα μεγάλο πρόβλημα με την εισαγωγή μοσχευμάτων στον οργανισμό είναι ότι θεωρούνται ξένα αντικείμενα και, αν δεν χορηγηθούν φάρμακα κατά της απόρριψης, το ανοσοποιητικό σύστημα τα στοχεύει. Τώρα, μια έρευνα με επικεφαλής το Ινστιτούτο Νευροεπιστήμης και Ψυχικής Υγείας Florey (The Florey) στην Αυστραλία ανέπτυξε έναν έξυπνο τρόπο αποφυγής αυτού του προβλήματος.
«Η νόσος του Parkinson προκαλεί το θάνατο συγκεκριμένων νευρικών κυττάρων – των νευρώνων -, οδηγώντας σε συμπτώματα που περιλαμβάνουν δυσκολίες στην κίνηση, τρέμουλο, δυσκαμψία και διαταραχή της ισορροπίας», δήλωσε η αναπληρώτρια διευθύντρια του Florey, καθηγήτρια Clare Parish, επικεφαλής της ομάδας βλαστικών κυττάρων και νευρικής ανάπτυξης και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης. «Το νευρωνικό μόσχευμα είναι μια αναδυόμενη θεραπεία για την αντικατάσταση αυτών των νεκρών νευρώνων. Οι δοκιμές ανθρώπινων νευρωνικών μοσχευμάτων βρίσκονται σε εξέλιξη στο εξωτερικό, αλλά, όπως και με άλλους τύπους οργάνων ή κυτταρικών μεταμοσχεύσεων, οι ασθενείς πρέπει να αποτρέψουν τον οργανισμό τους να απορρίψει το μόσχευμα, λαμβάνοντας ανοσοκατασταλτικά φάρμακα αρκετές φορές την ημέρα. Δυστυχώς, τα φάρμακα αυτά ενέχουν τους δικούς τους κινδύνους και παρενέργειες».
Στο νευρωνικό μόσχευμα που προέρχεται από βλαστικά κύτταρα, τα ανθρώπινα πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα (hPSC), ενήλικα κύτταρα όπως κύτταρα του δέρματος που επαναπρογραμματίζονται ώστε να συμπεριφέρονται και πάλι ως βλαστικά κύτταρα, καθοδηγούνται ώστε να αναπτυχθούν σε νευρώνες που παράγουν ντοπαμίνη. Αυτά είναι τα είδη νευρώνων που καταστρέφονται στη νόσο του Parkinson. Οι ντοπαμινεργικοί νευρώνες αναπτύσσονται στο εργαστήριο και στη συνέχεια μεταμοσχεύονται στον εγκέφαλο.
Τα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα βοηθούν στην ηρεμία του ανοσοποιητικού συστήματος, ώστε να μην καταστρέψει τα νεομεταμοσχευμένα κύτταρα. Στην πραγματικότητα, μειώνουν την ένταση του φυσικού αμυντικού συστήματος του σώματος. Αν και υπάρχουν διαφορετικοί τύποι, τα φάρμακα αυτά γενικά εμποδίζουν τα σήματα του ανοσοποιητικού συστήματος που κανονικά θα ενεργοποιούσαν μια επίθεση, επιβραδύνουν ή μειώνουν τον αριθμό των ανοσοκυττάρων και αποτρέπουν τη φλεγμονή που θα μπορούσε να βλάψει το μόσχευμα.
Ωστόσο, η υποβάθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος σημαίνει ότι είναι λιγότερο ικανό να καταπολεμήσει τις λοιμώξεις, οπότε ακόμη και ήπιες ασθένειες όπως το κρυολόγημα ή η γρίπη μπορεί να γίνουν πολύ σοβαρές. Μπορεί επίσης να σημαίνει ότι το σώμα μπορεί να μην ανιχνεύει και να καταπολεμά τα πρώιμα καρκινικά κύτταρα τόσο αποτελεσματικά. Στη συνέχεια, υπάρχουν και οι παρενέργειες: γαστρεντερικές διαταραχές, υψηλή αρτηριακή πίεση, τρέμουλο, αύξηση βάρους και αλλαγές στη διάθεση.
Για την παρούσα μελέτη, οι ερευνητές δημιούργησαν hPSC για να «υπερεκφράσουν 8 ανοσορυθμιστικά διαγονίδια». Υπερέκφραση σημαίνει απλώς να παράγουμε πολλά από κάτι. Ανοσορυθμιστικό είναι κάτι που ηρεμεί ή ρυθμίζει το ανοσοποιητικό σύστημα. Τα διαγονίδια είναι γονίδια που οι επιστήμονες έχουν εισάγει σε ένα κύτταρο και τα οποία δεν υπήρχαν εκεί αρχικά. Τι κάνει λοιπόν αυτή η μηχανική; Επιτρέπει στους προερχόμενους από βλαστικά κύτταρα νευρώνες που αποτελούν το μόσχευμα να αποφεύγουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
«Έχουμε κατασκευάσει νευρώνες που μοιάζουν με εκείνους που βρίσκονται σήμερα σε κλινικές δοκιμές για τη νόσο του Parkinson, αλλά τους έχουμε επίσης δώσει έναν μανδύα αορατότητας», δήλωσε η Parish. «Μπορούν να κρύβονται σε κοινή θέα από το ανοσοποιητικό σύστημα. Αυτό θα μπορούσε να σημάνει το τέλος της ανάγκης για φάρμακα κατά της απόρριψης».
Τα τροποποιημένα μοσχεύματα δοκιμάστηκαν σε «εξανθρωπισμένα» ποντίκια των οποίων το ανοσοποιητικό σύστημα έχει τροποποιηθεί ώστε να μιμείται το δικό μας.
«Αφού έλαβαν το νευρωνικό μόσχευμα, τα ποντίκια δεν εμφάνισαν αρνητικές επιπτώσεις – γεγονός που αποτελεί καλή ένδειξη ότι το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα θα δεχτεί τους νευρώνες», δήλωσε η συν-επικεφαλής συγγραφέας της εργασίας, Dr Chiara Pavan, ειδική νευροανοσολογίας στο The Florey. «Στα ποντίκια, τα συμπτώματα της νόσου του Parkinson εξαφανίστηκαν, γεγονός που δείχνει ότι οι καλυμμένοι νευρώνες δεν χάνουν την αποτελεσματικότητά τους κατά της νόσου».
Οι νευρώνες έχουν επίσης εφοδιαστεί με έναν «διακόπτη απενεργοποίησης», που σημαίνει ότι μπορούν να απενεργοποιηθούν ανάλογα με τις ανάγκες, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος ανάπτυξης όγκων από τα μοσχεύματα. Οι ερευνητές λένε ότι το έργο τους έχει τεράστιες δυνατότητες, όχι μόνο για τα άτομα με νόσο του Parkinson.
«Κατασκευάσαμε ένα κυτταρικό προϊόν που στο μέλλον θα μπορούσε να εμφυτευτεί σε άτομα με νόσο του Parkinson, μειώνοντας την ανάγκη για φάρμακα κατά της απόρριψης», δήλωσε η Parish. «Τα βλαστικά κύτταρα μπορούν να μετατραπούν σε οποιοδήποτε είδος κυττάρου και τα έχουμε καταστήσει ουσιαστικά αόρατα για το ανοσοποιητικό σύστημα. Πρόκειται για την επόμενη γενιά νευρολογικής θεραπείας και θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως ένα ασφαλές, έτοιμο προϊόν κατάλληλο για τη θεραπεία ασθενειών για τις οποίες οι κυτταρικές θεραπείες αποτελούν βιώσιμη επιλογή, όπως το εγκεφαλικό επεισόδιο, η νόσος του Huntington, οι καρδιακές παθήσεις και ο διαβήτης».
[via]
