Φανταστείτε να ξυπνήσετε ένα πρωί και να διαπιστώσετε ότι κάθε πρόσωπο που βλέπετε είναι παραμορφωμένο σε…δαιμονικές διαστάσεις, με μυτερά αυτιά, στενά μάτια και ένα τρομακτικό χαμόγελο. Αυτή είναι η πραγματικότητα για ορισμένους ασθενείς με μια σπάνια πάθηση που ονομάζεται προσωπομεταμορφοψία (PMO), και μια μοναδική περίπτωση έρευνας μας έδωσε τώρα μια εικόνα για το πώς μοιάζουν αυτές οι παραισθήσεις.
Τα πρόσωπα αποτελούν τόσο σημαντικό μέρος της καθημερινής μας ζωής, ώστε ο εγκέφαλος διαθέτει δίκτυα αποκλειστικά για την επεξεργασία τους. Είναι εξελικτικά σημαντικό να μπορούμε να ξεχωρίζουμε γρήγορα τους ανθρώπους που γνωρίζουμε και εμπιστευόμαστε από τους ξένους που μπορεί να θέλουν να μας κάνουν κακό, και να διαβάζουμε τις εκφράσεις τους για να κάνουμε μια τεκμηριωμένη εικασία για τις προθέσεις τους απέναντι μας.
Αυτό σημαίνει, επίσης, ότι όταν κάτι πάει στραβά σε αυτό το πολύ συγκεκριμένο τμήμα του εγκεφάλου, η ικανότητα μας να αντιλαμβανόμαστε τα πρόσωπα μπορεί να μειωθεί ακόμη και αν κάθε άλλο τμήμα της επεξεργασίας της όρασης μας είναι εντάξει. Για παράδειγμα, μια κατάσταση που ονομάζεται προσωπαγνωσία εμποδίζει τους πάσχοντες να αναγνωρίζουν οποιαδήποτε οικεία πρόσωπα, μερικές φορές ακόμη και το δικό τους.
Ωστόσο, η προσωπομεταμορφοψία είναι μια ακόμη πιο περίεργη κατάσταση, η οποία κάνει τα πρόσωπα να φαίνονται ενοχλητικά παραμορφωμένα. Η ακριβής εμφάνιση διαφέρει από ασθενή σε ασθενή, αλλά γενικά τα πρόσωπα φαίνονται πιο έντονα στα μάτια και το στόμα, τα χαρακτηριστικά εμφανίζονται τεντωμένα ή συμπιεσμένα ή σε λάθος θέση. Έχουν αναφερθεί στην επιστημονική βιβλιογραφία μόνο περίπου 75 περιπτώσεις, με τις μισές από αυτές να λένε ότι επηρεάζει όλο το πρόσωπο και τις άλλες μισές να το βλέπουν μόνο στη μία ή την άλλη πλευρά. Μπορεί να διαρκέσει ημέρες, εβδομάδες, χρόνια ή ακόμη και μια ολόκληρη ζωή, και το πιο περίεργο απ’ όλα είναι ότι μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά.
Είναι δύσκολο να αναπαραχθούν αυτές οι απεικονίσεις, διότι αν ζητηθεί από έναν ασθενή να επιβεβαιώσει το σκίτσο που μπορεί να παράγει ένας ερευνητής, καταλήγει να βλέπει και αυτό το πρόσωπο παραμορφωμένο. Όμως τώρα, ένας ασθενής με μια μοναδική παραλλαγή της πάθησης βοήθησε τους επιστήμονες να απεικονίσουν επιτέλους αυτό που βλέπουν οι ασθενείς με PMO.
Ο εν λόγω ασθενής είναι ένας 58χρονος άνδρας που φέρεται να ζούσε με PMO για σχεδόν δυόμισι χρόνια. Κάθε πρόσωπο που έβλεπε στον πραγματικό κόσμο φαινόταν, όπως το περιέγραψε, “δαιμονικό“, με έντονα τεντωμένα χαρακτηριστικά και βαθιές αυλακώσεις χαραγμένες στο μέτωπο, τα μάγουλα και το πηγούνι τους. Δεν ανέφερε καμία παραμόρφωση όταν κοιτούσε άλλα αντικείμενα και, το σημαντικότερο, εξακολουθούσε να είναι σε θέση να αναγνωρίζει γνωστά πρόσωπα, ακόμη και όταν ήταν παραμορφωμένα. Αλλά το πραγματικά παράξενο είναι ότι ο ασθενής έβλεπε μόνο παραμορφωμένα πρόσωπα στον πραγματικό κόσμο, καθώς εκείνα στην οθόνη ή στο χαρτί φαίνονταν φυσιολογικά. Έτσι, για τη νέα μελέτη, οι ερευνητές του Dartmouth College εκμεταλλεύτηκαν αυτό το γεγονός για να διεξάγουν ένα πείραμα.
Ο ασθενής έβλεπε φωτογραφίες ανθρώπων σε μια οθόνη, ενώ το ίδιο άτομο καθόταν μπροστά του στο δωμάτιο. Στη συνέχεια οι ερευνητές επεξεργάστηκαν τις φωτογραφίες μέχρι ο ασθενής να πει ότι έμοιαζαν με το παραμορφωμένο πρόσωπο του πραγματικού προσώπου. Τα αποτελέσματα, τα οποία μπορείτε να δείτε παραπάνω, είναι ιδιαίτερα ενοχλητικά, ειδικά αν αναλογιστείτε ότι με αυτόν τον τρόπο αυτός, και άλλοι άνθρωποι με PMO, βλέπουν πρόσωπα στο δρόμο, στη δουλειά, στα καταστήματα και στο ίδιο τους το σπίτι. Όπως είναι αναμενόμενο, η κατάσταση μπορεί να είναι ανησυχητική για τους ασθενείς, ειδικά αν εμφανίζεται ξαφνικά.
“Έχουμε ακούσει από πολλούς ανθρώπους με PMO ότι οι ψυχίατροι τους έχουν διαγνώσει ότι πάσχουν από σχιζοφρένεια και τους έχουν χορηγήσει αντιψυχωσικά, ενώ η κατάστασή τους είναι ένα πρόβλημα με το οπτικό σύστημα“, δήλωσε ο Brad Duchaine, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης. “Και δεν είναι ασυνήθιστο για τους ανθρώπους που έχουν PMO να μην ενημερώνουν τους άλλους για το πρόβλημά τους, επειδή φοβούνται πως θα τους θεωρήσουν ψυχικά διαταραγμένους. Πρόκειται για ένα πρόβλημα που οι άνθρωποι συχνά δεν κατανοούν”.
Για τον λόγο αυτό, οι ερευνητές λένε ότι στόχος της μελέτης δεν είναι μόνο η καλύτερη κατανόηση της PMO, αλλά και η αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με την πάθηση, ώστε να βοηθηθούν οι άνθρωποι που υποφέρουν από αυτήν. Βλάβες ή ανωμαλίες σε ορισμένα τμήματα του εγκεφάλου έχουν συσχετιστεί με την ανάπτυξη PMO και στην προκειμένη περίπτωση, ο ασθενής ανέφερε ιστορικό διπολικής διαταραχής και PTSD (μετατραυματικό στρες), μετά από έναν σοβαρό τραυματισμό στο κεφάλι περίπου 12 χρόνια πριν από την εμφάνιση της πάθησης και “πιθανή δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα” τέσσερις μήνες πριν από την εμφάνιση της PMO. Οι μαγνητικές τομογραφίες αποκάλυψαν επίσης μια μικρή βλάβη στον αριστερό ιππόκαμπο, αλλά αυτό το τμήμα του εγκεφάλου δεν εμπλέκεται στην επεξεργασία του προσώπου. Το κατά πόσον κάποιο από αυτά σχετίζεται με την πάθηση μένει να φανεί.
[via]
