Η υπερθέρμανση του πλανήτη φέρνει στο φως ένα ανησυχητικό κεφάλαιο του Ψυχρού Πολέμου που κρύβεται κάτω από το κάλυμμα των πάγων της Γροιλανδίας. Χάρη στην τεχνολογία ραντάρ UAVSAR (Uninhabited Aerial Vehicle Synthetic Aperture Radar) της NASA, κατέστη δυνατή η χαρτογράφηση μιας εγκαταλελειμμένης αμερικανικής στρατιωτικής βάσης με εξαιρετική λεπτομέρεια, μαρτυρία ενός φιλόδοξου και αμφιλεγόμενου σχεδίου της δεκαετίας του 1960.
Η ανακάλυψη έγινε κατά τη διάρκεια επιστημονικής αποστολής που πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο του 2024, όταν η NASA πέταξε πάνω από το έδαφος της Γροιλανδίας με αεροσκάφος Gulfstream III εξοπλισμένο με το σύστημα UAVSAR. Αυτό που υποτίθεται ότι θα ήταν μια απλή δοκιμή των δυνατοτήτων του ραντάρ μετατράπηκε σε μια εξαιρετική ιστορική ανακάλυψη: οι δομές του Camp Century, μιας μυστικής στρατιωτικής βάσης που χτίστηκε κατά τη διάρκεια μιας από τις πιο τεταμένες περιόδους του Ψυχρού Πολέμου, ήρθαν στην επιφάνεια με μια ευκρίνεια που δεν είχε παρατηρηθεί ποτέ πριν.
Το Camp Century αποτελούσε την καρδιά του «Iceworm Project», ενός αμερικανικού στρατηγικού σχεδίου που αποσκοπούσε στη δημιουργία ενός τεράστιου δικτύου υπόγειων σηράγγων κάτω από τον πάγο της Γροιλανδίας. Ο στόχος ήταν τόσο τολμηρός όσο και απειλητικός: η δημιουργία ενός υπόγειου δικτύου μήκους άνω των 4.000 χιλιομέτρων για τη στέγαση ενός οπλοστασίου 600 βαλλιστικών πυρηνικών πυραύλων. Η επιλογή της Γροιλανδίας δεν ήταν τυχαία: η γεωγραφική της θέση την καθιστούσε ιδανικό στρατηγικό σημείο για μια πιθανή επίθεση κατά της Σοβιετικής Ένωσης.
Η κατασκευή της βάσης ξεκίνησε το 1959, αλλά το project αποδείχθηκε σύντομα πιο πολύπλοκο από ό,τι αναμενόταν. Οι σήραγγες, σκαμμένες περίπου 30 μέτρα κάτω από την επιφάνεια των παγετώνων, έπρεπε να αντιμετωπίσουν τη συνεχή απειλή της κίνησης των πάγων. Παρά τις προσπάθειες των μηχανικών, η πρόκληση αυτή αποδείχθηκε ανυπέρβλητη, οδηγώντας στην εγκατάλειψη του χώρου το 1967.
Η τεχνολογία UAVSAR κατέστησε δυνατή την απόκτηση μιας άνευ προηγουμένου άποψης των υπόγειων δομών. Σε αντίθεση με προηγούμενες αναγνωριστικές αποστολές, το νέο ραντάρ ήταν σε θέση να εντοπίσει μεμονωμένα κτίρια και εγκαταστάσεις που δεν είχαν καταγραφεί ποτέ πριν, δίνοντας στους επιστήμονες λεπτομερή χαρτογράφηση ολόκληρης της βάσης.
Όμως η εκ νέου ανακάλυψη του Camp Century εγείρει επίσης σημαντικές περιβαλλοντικές ανησυχίες. Η υπερθέρμανση του πλανήτη επιταχύνει το λιώσιμο του καλύμματος πάγου της Γροιλανδίας, του δεύτερου μεγαλύτερου στον κόσμο. Σύμφωνα με επιστημονικές προβλέψεις, αυτό το τεράστιο σώμα πάγου θα μπορούσε να εξαφανιστεί εντελώς μέσα στα επόμενα 10.000 χρόνια, απελευθερώνοντας όχι μόνο εκατομμύρια κυβικά χιλιόμετρα νερού, αλλά και τα ρυπογόνα υλικά που είναι θαμμένα στη στρατιωτική τοποθεσία.
Η παρουσία αυτών των ρύπων αποτελεί μια περιβαλλοντική πρόκληση που θα μπορούσε να πάρει γενιές και γενιές για να επιλυθεί. Η βάση, στην πραγματικότητα, δεν διαλύθηκε ποτέ σωστά: όταν οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις εγκατέλειψαν την περιοχή, άφησαν υλικά και εξοπλισμό στο χώρο, με την πεποίθηση ότι ο πάγος θα τα διατηρούσε επ’ αόριστον.
Η λεπτομερής χαρτογράφηση που πραγματοποιήθηκε μέσω του συστήματος UAVSAR όχι μόνο κατέδειξε τις εξαιρετικές δυνατότητες αυτής της τεχνολογίας στη μέτρηση και ανάλυση της γήινης επιφάνειας, αλλά άνοιξε επίσης νέες προοπτικές για τη μελέτη και την παρακολούθηση των συνεχιζόμενων περιβαλλοντικών αλλαγών στις πολικές περιοχές.
[via]
