Ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, έδωσε στις 10-3-2024 συνέντευξη στην εφημερίδα «Καθημερινή της Κυριακής» και τη δημοσιογράφο Τάνια Γεωργιοπούλου.
Ασφαλώς έχουν γίνει βήματα στην ψηφιακή εξυπηρέτηση των πολιτών. Ωστόσο, η γραφειοκρατία όσον αφορά τις διαδικασίες παραμένει. Τελικά κάνουμε ψηφιοποίηση της γραφειοκρατίας;
Η συγκέντρωση των ψηφιακών υπηρεσιών του Δημοσίου σε μία και μόνο πλατφόρμα, στο gov.gr, και η ψηφιοποίηση όλων των νέων ήταν το πρώτο και πολύ σοβαρό βήμα μετασχηματισμού. Παράλληλα, έχουν γίνει βήματα μείωσης της γραφειοκρατίας και έχουν καταργηθεί διαδικασίες. Συνεχίζουμε σε αυτή την κατεύθυνση. Αυτές τις μέρες εισάγεται για συζήτηση στη Βουλή το νομοσχέδιο του Υπουργείου για το DSA (Digital Service Act), κατόπιν της ολοκλήρωσης της διαδικασίας διαβούλευσης. Σε αυτό εντάσσουμε διατάξεις για την κατάργηση των δύο πιο δημοφιλών πιστοποιητικών, γέννησης και οικογενειακής κατάστασης, σε συνεργασία με το Υπ. Εσωτερικών. Να μη χρειάζεται ο πολίτης, δηλαδή, να κατεβάζει αυτά τα πιστοποιητικά και να στέλνει pdf στις υπηρεσίες. Οι ίδιοι οι φορείς θα αναζητούν τα απαραίτητα στοιχεία και θα τα παίρνουν από το Μητρώο Πολιτών. Και αυτό είναι μόνο η αρχή.
Τι περιλαμβάνει το Digital Services Act;
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο έγινε αντιληπτό εγκαίρως ότι πρέπει να βελτιώσουμε το επίπεδο ασφάλειας των πολιτών κατά τη χρήση των μεγάλων διαδικτυακών πλατφορμών. Με την «Πράξη για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες» DSA δημιουργούμε ένα σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο για την καταπολέμηση φαινομένων όπως η παραπληροφόρηση, η διακίνηση προϊόντων deep fake επεξεργασίας καθώς και για την προστασία των ανηλίκων. Απαγορεύονται, παραδείγματος χάριν, οι στοχευμένες διαφημίσεις σε ανηλίκους οι οποίες βασίζονται στην κατάρτιση προφίλ με χρήση προσωπικών δεδομένων τους, όταν με βεβαιότητα αποδεικνύεται ότι ο αποδέκτης της υπηρεσίας είναι ανήλικος. Με την Πράξη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καθίσταται αρμόδια για την εποπτεία και την επιβολή των κανόνων στις πολύ μεγάλες online πλατφόρμες και μηχανές αναζήτησης, ενώ τα κράτη-μέλη αρμόδια για τις υπόλοιπες πλατφόρμες με βάση τον τόπο εγκατάστασής τους. Στη χώρα μας ο έλεγχος αυτός θα γίνεται από την Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνίων και Ταχυδρομείων. Η Αρχή θα λαμβάνει, για παράδειγμα, καταγγελίες από πολίτες όταν οι πάροχοι ενδιάμεσων υπηρεσιών δεν έχουν ενεργήσει για την αφαίρεση παράνομου περιεχομένου, επιβάλλοντας ακόμη και κυρώσεις σε συγκεκριμένες περιπτώσεις παραβάσεων.
Η αποστολή email στους απόδημους από την ευρωβουλευτή κ. Άννα Μισέλ Ασημακοπούλου, εγείρει σαφώς ένα θέμα ασφάλειας των προσωπικών δεδομένων των πολιτών που συγκεντρώνονται σε ψηφιακές πλατφόρμες. Δεν υπάρχουν συγκεκριμένες δικλείδες ασφαλείας που θα μπορούσε να ελεγχθεί αν έχουν δουλέψει ή παραβιαστεί στη συγκεκριμένη περίπτωση;
Η Δικαιοσύνη ήδη έχει επιληφθεί για το επίμαχο ζήτημα. Από εκεί και πέρα, δεν έχει καμιά σχέση με την ασφάλεια των στοιχείων των πολιτών που τηρούνται από το Δημόσιο. Υπάρχουν πάρα πολύ αυστηρές προδιαγραφές και μέτρα ασφαλείας. Βεβαίως, ας μην ξεχνάμε ότι τα συστήματα τα χειρίζονται άνθρωποι, αλλά να έχουμε υπόψη και πως οτιδήποτε γίνεται ψηφιακά αφήνει ίχνη. Άρα εάν κάποιοι έχουν παρανομήσει, θα βρεθούν.
Θα δούμε νέες ψηφιακές εφαρμογές το επόμενο χρονικό διάστημα ;
Ετοιμάζουμε δύο νέες πλατφόρμες με αναφορά στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, σε συνεργασία με τα Υπουργεία Εσωτερικών, Προστασίας του Πολίτη και Οικονομικών. Η μια αφορά τα ακαθάριστα οικόπεδα ενόψει της αντιπυρικής περιόδου. Μέσω της πλατφόρμας θα μπορούμε να παρακολουθήσουμε τις δαπάνες για την αντιπυρική προστασία, ενώ παράλληλα θα βλέπουμε ποια οικόπεδα δεν έχουν καθαριστεί. Για αυτά, θα στέλνεται ειδοποίηση στον πολίτη και θα επιβάλλεται πρόστιμο εάν εκείνος δεν ανταποκριθεί. Η δεύτερη πλατφόρμα που ετοιμάζουμε έχει να κάνει με τις παραλίες. Δημιουργούμε το εργαλείο ελέγχου της χρήσης των παραλιών. Πρόκειται για ένα αυτόματο εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης, με το οποίο θα μπορούμε να ελέγχουμε εάν οι ξαπλώστρες βρίσκονται στο πολύγωνο που έχει νοικιαστεί ή εάν έχουν απλωθεί παράνομα. Ταυτόχρονα και ο πολίτης θα μπορεί στην παραλία την οποία βρίσκεται να ελέγξει μέσω ενός QR code εάν οι ξαπλώστρες που βλέπει έχουν τοποθετηθεί νόμιμα ή όχι.
Εδώ και τρεις μήνες έχει τεθεί σε λειτουργία ο ψηφιακός βοηθός στο gov.gr. Είχε ανταπόκριση στους πολίτες; Ήδη αναφέρεστε στην επόμενη μέρα για το συγκεκριμένο εργαλείο. Τι σχεδιάζετε σχετικά;
Ο ψηφιακός βοηθός mAigov είναι η πρώτη εφαρμογή ψηφιακής νοημοσύνης στο Ελληνικό Δημόσιο και απαντάει σε ερωτήσεις των πολιτών στο gov.gr. Είναι ένα «έξυπνο bot» και μέχρι σήμερα έχει δεχθεί περίπου 500.000 ερωτήσεις, περίπου 5.000- 6.000 ημερησίως. Το πρώτο διάστημα, οι ερωτήσεις είχαν δοκιμαστικό χαρακτήρα. Χαριτολογώντας να σας πω ότι είχαμε και ερωτήσεις του είδους «με παράτησε η φίλη μου, τι να κάνω;» και το mAigov απαντούσε «λυπάμαι που είστε σε αυτή τη δυσχερή κατάσταση αλλά είμαι ένα bot του ελληνικού κράτους και μπορώ να απαντήσω μόνο για διαδικασίες». Πλέον, όμως, οι πολίτες ρωτούν σοβαρά πράγματα, ενώ το χρησιμοποιούν πολύ συχνά οι δημόσιοι λειτουργοί ψάχνοντας να βρουν απάντηση σε κάποιο διαδικαστικό θέμα. Μέσα στις επόμενες εβδομάδες ο ψηφιακός βοηθός θα εξελιχθεί σε action bot, δεν θα δίνει δηλαδή μόνο απαντήσεις αλλά και θα κάνει και πράξεις για εμάς με αίτημα που θα υποβάλουμε απλά. Ως πρώτη εφαρμογή υλοποιήσαμε την έκδοση της ληξιαρχικής πράξης γάμου, που θα έρχεται κατευθείαν στη θυρίδα του πολίτη στο gov.gr. Με τον ίδιο τρόπο, θα μπορεί η ληξιαρχική πράξη γάμου να αποσταλεί μέσω της εφαρμογής στην ΑΑΔΕ ή σε κάποια άλλη υπηρεσία που τη χρειάζεται.
Είναι συχνό φαινόμενο οι επιθέσεις στα ψηφιακά συστήματα του Δημοσίου ;
Πολύ συχνό. Χαρακτηριστικά, να σας αναφέρω ότι όταν συζητούσαμε το νομοσχέδιο για την κυβερνοσφάλεια δεχτήκαμε μέσα σε μια εβδομάδα 13,3 εκατομμύρια επιθέσεις DDoS. Αυτές οι περιπτώσεις είναι μάλλον εύκολα αντιμετωπίσιμες. Υπήρξαν και πολύ πιο σοβαρές που αποκρούστηκαν με επιτυχία. Μετά τη ψήφιση του νομοσχεδίου επίσημα θα έχουμε τη σύσταση μιας καινούριας Εθνικής Αρχής Κυβερνοασφάλειας, η οποία δομείται αυτό το χρονικό διάστημα με σκοπό το συντομότερο δυνατό να λειτουργεί με τη νέα μορφή της. Σε ένα κόσμο που διασυνδέεται όλο και περισσότερο, θα πρέπει ως υπεύθυνοι των συστημάτων ποτέ να μην νοιώθουμε ότι είμαστε 100% ασφαλείς. Θα πρέπει να είμαστε πάντα σε επιφυλακή.
Ο προσωπικός αριθμός πότε τελικά θα τεθεί σε εφαρμογή;
Έχουμε λάβει έγκριση από την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ). Μόλις εκδοθεί το σχετικό προεδρικό διάταγμα, ο προσωπικός αριθμός θα μπει στη ζωή μας. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι στις δημόσιες υπηρεσίες θα λέμε τον προσωπικό μας αριθμό και θα είμαστε σίγουροι ότι θα μας βρίσκουν ακόμη και αν έχουμε αλλάξει ταυτότητα πριν δύο μέρες, γιατί θα έχει ενημερωθεί άμεσα όλο το Δημόσιο. Η ΑΑΔΕ κάθε χρόνο διορθώνει 300.000 στοιχεία πολιτών, κάτι που σημαίνει δουλειά άνευ λόγου. Εφόσον τα στοιχεία όλων των πολιτών υπάρχουν στο Μητρώο Πολιτών, ο προσωπικός αριθμός θα οδηγεί εκεί, θα διορθώνει λάθη και θα αποτελέσει μεγάλη διευκόλυνση για πολίτες και δημόσιους λειτουργούς.
Το νέο σύστημα για την είσοδο στα γήπεδα θα λειτουργήσει από τις 9 Απριλίου, όπως έχετε πει; Πώς θα βοηθήσει σε σχέση με την ασφάλεια;
Ναι, όπως έχουμε πει. Έως τώρα αγόραζες ένα ηλεκτρονικό εισιτήριο με οποιοδήποτε όνομα και κανείς δεν ταυτοποιούσε ποιος μπήκε μέσα τελικά. Με το νέο σύστημα το εισιτήριο που θα αγοράζεις θα μπαίνει στο wallet σου και θα το χρησιμοποιείς για να ανοίξει το τουρκικέ και να εισέλθεις στο γήπεδο.
Έχουμε αργό και ακριβό ίντερνετ. Γιατί;
Η αλήθεια είναι κάπου στη μέση. Έχουν γίνει βήματα στο κομμάτι των τηλεπικοινωνιών. Η Ελλάδα έχει πράγματι προβλήματα στη σταθερή τηλεφωνία, ενώ στην κινητή είμαστε σε καλό επίπεδο διεθνώς. Παράλληλα, το κράτος χρηματοδοτεί την υλοποίηση και την ενίσχυση υποδομών για τις τηλεπικοινωνίες. Οι εταιρείες επίσης επενδύουν και επιδιώκουν την ανάπτυξη, ωστόσο πρέπει πλέον να προσπαθήσουν περισσότερο, ενώ πολλές φορές χρειάζεται μεγαλύτερη συνέπεια στα χρονοδιαγράμματα. Ο στόχος μας είναι έως το 2027 να καλύπτεται κάθε κτίριο με οπτική ίνα και το 94% της χώρας με 5G. Πάντως, το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης έχει αντιδράσει σε προσπάθειες των παρόχων να προχωρήσουν σε αυξήσεις τιμών, ενώ έχει «παγώσει» προσπάθειες που υπήρξαν να μπουν αυξήσεις σε υφιστάμενα συμβόλαια.
Η Δικαιοσύνη είναι ένας τομέας στον οποίο η ψηφιακή ενίσχυση θα μπορούσε να φέρει σημαντικά αποτελέσματα.
Πράγματι, σε συνεργασία με το Υπουργείο Δικαιοσύνης προχωρούμε στην υλοποίηση έργων που επιταχύνουν τους χρόνους απονομής της Δικαιοσύνης και μειώνουν τη γραφειοκρατία απελευθερώνοντας πόρους. Θα αναφερθώ σε αυτό που πρόσφατα θέσαμε σε λειτουργία και είναι η ηλεκτρονική επίδοση εγγράφων της ποινικής δίκης. Οι ποινικές διαταγές, οι αποφάσεις λιπομαρτύρων και οι κλήσεις μαρτύρων, που αγγίζουν ετησίως τις 170.000, επιδίδονται πλέον ψηφιακά στην Εισαγγελία Αθηνών ενώ σύντομα το μέτρο θα επεκταθεί. Οι πολίτες λαμβάνουν το έγγραφο στη προσωπική τους Θυρίδα στο gov.gr και ενημερώνονται στο τηλέφωνο και στο email που έχουν δηλώσει στο emep.gov.gr. Συνολικά για όλες τις επιδόσεις απαιτούνται κατά μέσο όρο 670 αστυνομικοί την ημέρα. Υπολογίζουμε ότι με τη δράση αυτή θα αποδεσμευθεί το 1/3 αυτών των αστυνομικών προς το παρόν, ώστε να μπορούν να ασχολούνται πλέον με την ουσιαστική εξυπηρέτηση του πολίτη. Και αυτό είναι ένα ακόμη δείγμα για το πώς η ηλεκτρονική διακυβέρνηση αλλάζει πραγματικά το ελληνικό δημόσιο προς όφελος του πολίτη.
