Μία πρόσφατη περίπτωση στις ΗΠΑ φέρνει και πάλι στο προσκήνιο τους σοβαρούς κινδύνους του ατμίσματος: μια έφηβη, που ατμιζε κρυφά για τρία χρόνια, διαγνώστηκε με την σπάνια και ανεπανόρθωτη πάθηση «πνεύμονας ποπ κορν». Ο ιατρικός όρος είναι βρογχιολίτιδα αποφρακτικού τύπου και αφορά σοβαρή βλάβη στους μικροσκοπικούς αεραγωγούς των πνευμόνων, προκαλώντας χρόνιο βήχα, συριγμό, κόπωση και δύσπνοια.
Η ονομασία «πνεύμονας ποπ κορν» καθιερώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν εργάτες σε εργοστάσιο ποπ κορν εμφάνισαν παρόμοια προβλήματα έπειτα από εισπνοή της ουσίας διακετύλιο, το αρωματικό χημικό που χαρίζει στο ποπ κορν τη χαρακτηριστική βουτυρένια γεύση του. Το διακετύλιο, αν και ασφαλές όταν καταναλώνεται μέσω της πέψης, γίνεται τοξικό όταν εισπνέεται σε αεροζόλ μορφή, προκαλώντας φλεγμονή και ουλές στους βρόγχους και οδηγώντας σε μόνιμη αναπνευστική ανεπάρκεια.
Αν και το διακετύλιο είναι ο πιο γνωστός παράγοντας, άλλες τοξικές ουσίες, όπως η φορμαλδεΰδη και η ακεταλδεΰδη, που επίσης ανιχνεύονται στους ατμούς των ηλεκτρονικών τσιγάρων, μπορούν να προκαλέσουν παρόμοια βλάβη. Το ανησυχητικότερο στοιχείο; Δεν υπάρχει θεραπεία για τον «πνεύμονα ποπ κορν». Οι θεραπείες περιορίζονται στη διαχείριση των συμπτωμάτων με βρογχοδιασταλτικά, στεροειδή ή σε σοβαρές περιπτώσεις, μεταμόσχευση πνεύμονα.
Η παγίδα του ατμίσματος στους νέους
Το άτμισμα γνωρίζει τεράστια απήχηση στους εφήβους και τους νέους ενήλικες, κυρίως λόγω των αμέτρητων γεύσεων που προσφέρονται, από φρουτένια έως γεύσεις γλυκισμάτων. Όμως, αυτά τα ελκυστικά αρώματα συνοδεύονται από ένα επικίνδυνο κοκτέιλ χημικών ουσιών.
Αν και πολλά αρωματικά πρόσθετα εγκρίνονται για κατανάλωση μέσω τροφίμων, η εισπνοή τους είναι διαφορετική υπόθεση. Όταν μια χημική ουσία καταναλώνεται, περνάει από το πεπτικό σύστημα και την επεξεργάζεται το ήπαρ, μειώνοντας την τοξικότητα της. Αντίθετα, όταν εισπνέεται, εισέρχεται απευθείας στους πνεύμονες και από εκεί στην κυκλοφορία του αίματος, φτάνοντας γρήγορα σε ζωτικά όργανα όπως η καρδιά και ο εγκέφαλος.
Αυτό ακριβώς συνέβη στους εργάτες στα εργοστάσια ποπ κορν: η κατανάλωση του προϊόντος ήταν ασφαλής, αλλά η εισπνοή του αρωματικού χημικού αποδείχθηκε καταστροφική.
Η χημική πολυπλοκότητα του ατμίσματος
Η κατάσταση περιπλέκεται ακόμη περισσότερο στο άτμισμα. Εκτιμάται ότι περισσότερες από 180 διαφορετικές αρωματικές ουσίες χρησιμοποιούνται στα υγρά αναπλήρωσης. Κατά τη θέρμανση, πολλές από αυτές αποδομούνται σε νέες ενώσεις, αρκετές από τις οποίες δεν έχουν ποτέ ελεγχθεί για ασφάλεια στην εισπνοή.
Παρόλο που το διακετύλιο έχει αποσυρθεί από κάποια προϊόντα, σε άλλα εξακολουθεί να υπάρχει, ενώ τα υποκατάστατά του, όπως η ακετοΐνη και η 2,3-πεντανεδιόνη, ενδέχεται να είναι το ίδιο επιβλαβή.
Το συνολικό αποτέλεσμα είναι η αθροιστική έκθεση σε πολλαπλές τοξικές ενώσεις, γεγονός που αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης σοβαρών αναπνευστικών ασθενειών όπως ο «πνεύμονας ποπ κορν».
Η περίπτωση της Αμερικανίδας έφηβης θυμίζει την κρίση του 2019 στις ΗΠΑ με την EVALI (βλάβη πνευμόνων συνδεόμενη με χρήση προϊόντων ατμίσματος), που προκάλεσε 68 θανάτους και πάνω από 2.800 νοσηλείες. Τότε, το πρόβλημα εντοπίστηκε σε προϊόντα κάνναβης που περιείχαν βιταμίνη Ε οξική, η οποία κατά τη θέρμανση παράγει τοξικό αέριο κετένιο.
Ιστορία που επαναλαμβάνεται
Πρόσφατες πολυεθνικές μελέτες δείχνουν ότι οι έφηβοι που ατμίζουν αναφέρουν περισσότερα αναπνευστικά συμπτώματα, ακόμα και αν δεν καπνίζουν παραδοσιακά τσιγάρα. Ο τύπος γεύσης, η χρήση νικοτινούχων αλάτων και η συχνότητα κατανάλωσης συνδέονται άμεσα με την επιδείνωση της αναπνευστικής υγείας.
Το μήνυμα είναι σαφές: όπως στο παρελθόν άλλαξαν οι κανόνες ασφαλείας για τους εργαζόμενους στα εργοστάσια ποπ κορν, έτσι και τώρα απαιτείται επείγουσα ρύθμιση για τη βιομηχανία του ατμίσματος, ειδικά για την προστασία των νέων. Σαφής επισήμανση, εντατικοί έλεγχοι συστατικών και εκστρατείες ενημέρωσης μπορούν να περιορίσουν τους κινδύνους.
Ως τότε, περιπτώσεις όπως αυτή της Αμερικανίδας έφηβης υπενθυμίζουν ότι πίσω από τα ελκυστικά αρώματα και τον «άκακο» χαρακτήρα του ατμίσματος κρύβονται ανεπανόρθωτες βλάβες για την υγεία.
[via]
