Η Γη είναι εδώ και αιώνες γνωστή ως ο «γαλάζιος πλανήτης», χάρη στους τεράστιους ωκεανούς που καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της επιφάνειάς της. Όμως, σύμφωνα με μια νέα μελέτη αυτό δεν ίσχυε πάντα: οι ωκεανοί του πλανήτη μας ενδέχεται να ήταν κάποτε… πράσινοι.
Η έρευνα, που πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες του Πανεπιστημίου Nagoya στην Ιαπωνία, βασίζεται στη χημεία των αρχαίων υδάτων και στην εξέλιξη της φωτοσύνθεσης. Ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι οι ερευνητές προειδοποιούν πως στο μέλλον οι ωκεανοί της Γης ενδέχεται να αλλάξουν ξανά χρώμα.
Για να κατανοήσουν πώς οι αρχαίοι ωκεανοί θα μπορούσαν να έχουν πράσινη απόχρωση, οι επιστήμονες εξέτασαν τη διάλυση σιδήρου από τα ηπειρωτικά πετρώματα. Περίπου 3,8 έως 1,8 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, κατά την αρχαία γεωλογική εποχή του Αρχαιοζωικού αιώνα, η ζωή περιοριζόταν σε μονοκύτταρους οργανισμούς που ζούσαν στους ωκεανούς. Οι έντονες βροχοπτώσεις διάβρωναν τα πετρώματα, ελευθερώνοντας διαλυμένο σίδηρο, ο οποίος μετέφερε μέσω των ποταμών στους ωκεανούς. Παράλληλα, σίδηρος απελευθερωνόταν και από τα ηφαιστειακά ανοίγματα στον βυθό.
Αυτές οι πλούσιες σε σίδηρο συνθήκες οδήγησαν στη λεγόμενη Μεγάλη Οξείδωση, μια κοσμοϊστορική περίοδο περίπου 2,4 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, όπου το περιβάλλον της Γης άρχισε να αποκτά οξυγόνο. Καθοριστικό ρόλο σε αυτή την αλλαγή έπαιξαν τα κυανοβακτήρια, οργανισμοί που πρωτοστάτησαν στη φωτοσύνθεση και στην απελευθέρωση οξυγόνου. Όμως, σε αντίθεση με τα σημερινά φυτά που βασίζονται κυρίως στη χλωροφύλλη, τα κυανοβακτήρια εκείνης της εποχής χρησιμοποιούσαν και μια δεύτερη χρωστική ουσία: την φυκοερυθροβιλίνη (PEB), η οποία απορροφούσε αποτελεσματικά το πράσινο φως.
Η ομάδα του επικεφαλής ερευνητή Taro Matsuo ανέπτυξε προηγμένες προσομοιώσεις και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι κατά την Αρχαιοζωική εποχή το φως που κυριαρχούσε κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας ήταν πράσινο. Ο λόγος; Η καθίζηση του σιδήρου. Καθώς η ποσότητα του οξυγόνου αυξανόταν, ο διαλυμένος δισθενής σίδηρος μετατρεπόταν σε τρισθενή σίδηρο, ο οποίος δεν είναι διαλυτός και κατακρημνιζόταν ως σκουριά. Αυτά τα σωματίδια απορροφούσαν το μπλε φως, ενώ το κόκκινο απορροφούνταν από το νερό, αφήνοντας έτσι το πράσινο φως να κυριαρχήσει.
Η γενετική ανάλυση έδειξε ότι τα κυανοβακτήρια διέθεταν μια ειδική πρωτεΐνη, τη φυκοερυθρίνη, που απορροφούσε αποτελεσματικά το πράσινο φως. Πιστεύουμε ότι αυτή η προσαρμογή τους επέτρεψε να ευδοκιμήσουν στους πλούσιους σε σίδηρο, πράσινους ωκεανούς.
Σύγχρονες παρατηρήσεις κοντά στο ηφαιστειογενές νησί Iwo Jima της Ιαπωνίας επιβεβαιώνουν τη θεωρία, καθώς τα νερά εκεί εμφανίζουν πράσινη απόχρωση λόγω της παρουσίας οξειδωμένου σιδήρου.
Οι επιστήμονες, μάλιστα, υποστηρίζουν ότι οι ωκεανοί της Γης μπορούν να αποκτήσουν διαφορετικά χρώματα ανάλογα με τις περιβαλλοντικές συνθήκες. Για παράδειγμα, σε περίπτωση αύξησης των επιπέδων θείου λόγω έντονης ηφαιστειακής δραστηριότητας και χαμηλού οξυγόνου, οι ωκεανοί θα μπορούσαν να φαίνονται μωβ. Αντίστοιχα, σε θερμά, τροπικά κλίματα, η διάβρωση των πετρωμάτων θα μπορούσε να απελευθερώσει κόκκινα οξείδια σιδήρου στα ποτάμια, βάφοντας τους ωκεανούς κόκκινους.
Η νέα αυτή μελέτη δεν αναδεικνύει μόνο το συναρπαστικό παρελθόν του πλανήτη μας, αλλά μας καλεί να αναλογιστούμε και το πόσο εύθραυστη και δυναμική είναι η ισορροπία της ζωής και του περιβάλλοντος στη Γη.
[via]
