Ένα εντυπωσιακό νέο πορτρέτο του Ήλιου έδωσε στη δημοσιότητα ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA), χάρη στην αποστολή Solar Orbiter. Η εικόνα αποκαλύπτει την κορώνα, το εξωτερικό στρώμα της ηλιακής ατμόσφαιρας, που φτάνει σε θερμοκρασίες έως και 22 εκατομμύρια βαθμούς Κελσίου, υπερβαίνοντας ακόμη και τη θερμοκρασία της επιφάνειας του Ήλιου.
Η επίτευξη αυτής της απεικόνισης δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Στις 9 Μαρτίου 2025, σε απόσταση περίπου 77 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τον Ήλιο, το σκάφος Solar Orbiter στράφηκε για να καταγράψει διαφορετικές περιοχές της ηλιακής επιφάνειας σε ένα πλέγμα 5×5 σημείων. Σε κάθε κατεύθυνση, το ειδικό όργανο Extreme Ultraviolet Imager (EUI) κατέγραψε έξι εικόνες υψηλής ανάλυσης και δύο ευρυγώνιες λήψεις, τις οποίες η ερευνητική ομάδα του ESA συνέθεσε σε ένα ενιαίο μωσαϊκό.
Το αποτέλεσμα είναι η ευρύτερη εικόνα υψηλής ανάλυσης του Ήλιου που έχει ληφθεί ποτέ, προσφέροντας μία σπάνια ευκαιρία να εξεταστούν με λεπτομέρεια τα φαινόμενα της ηλιακής ατμόσφαιρας. Η συνολική ανάλυση της εικόνας φτάνει τα 12.544 x 12.544 pixels, προσφέροντας μία πρωτοφανή ματιά στον καυτό αέρα που εκτείνεται σε απόσταση εκατομμυρίων μιλίων πάνω από την επιφάνεια του Ήλιου.
Στην εικόνα διακρίνονται εντυπωσιακά χαρακτηριστικά όπως οι ηλιακές καμπύλες (coronal loops), κίτρινες καμπύλες που ξεπηδούν από την επιφάνεια του Ήλιου. Αυτές δημιουργούνται από τα μαγνητικά πεδία του άστρου, τα οποία είναι ισχυρότερα στις περιοχές με αυξημένη δραστηριότητα. Τα μαγνητικά αυτά πεδία διαμορφώνουν τη ροή φορτισμένων σωματιδίων, δημιουργώντας επιπλέον δομές όπως εκπορευτές (streamers) και λοφίσκους (plumes).
Εκτός από τις λαμπερές εκρήξεις, το μωσαϊκό αποκαλύπτει και σκοτεινές περιοχές, όπως οι γνωστές ηλιακές κηλίδες και τα ηλιακά νημάτια (filaments), τεράστιες δομές ψυχρότερου υλικού που αιωρούνται πάνω από την επιφάνεια της κορώνας και μπορεί να επιμείνουν για ημέρες ή ακόμα και εβδομάδες.
Η αποστολή Solar Orbiter, που εκτοξεύθηκε το 2020, έχει προσφέρει σειρά σημαντικών παρατηρήσεων κατά τις κοντινές διελεύσεις της γύρω από τον Ήλιο. Το όργανο EUI, το οποίο λειτουργεί στην περιοχή του υπεριώδους φάσματος — πέρα από το φάσμα του ορατού φωτός — επιτρέπει την καταγραφή λεπτομερειών της ηλιακής ατμόσφαιρας που είναι αόρατες στο ανθρώπινο μάτι.
Η απεικόνιση στο υπεριώδες φως επιτρέπει στην επιστημονική κοινότητα να αναλύσει φαινόμενα που σχετίζονται με την παραγωγή ηλιακού ανέμου και με τις μεγάλες ηλιακές καταιγίδες, φαινόμενα τα οποία μπορούν να επηρεάσουν σοβαρά τα δίκτυα επικοινωνιών και τα ηλεκτρικά συστήματα στη Γη.
Ο ESA σχολίασε ότι το επίτευγμα αυτό απαιτούσε εξαιρετική ακρίβεια και συντονισμό, καθώς το σκάφος έπρεπε να μετακινηθεί με ακρίβεια μεταξύ πολλαπλών σημείων κατά τη διάρκεια της παρατήρησης, χωρίς να διαταραχθεί η συνολική ποιότητα των λήψεων.
Στην ιστοσελίδα του ESA, το κοινό μπορεί να βρει μία διαδραστική εκδοχή της εικόνας, όπου μπορεί να εξερευνήσει σημαντικά χαρακτηριστικά και να θαυμάσει την εκπληκτική πολυπλοκότητα της ηλιακής δραστηριότητας.
Η αποστολή Solar Orbiter δεν σταματά εδώ: οι επιστήμονες σχεδιάζουν να συνεχίσουν να πλησιάζουν τον Ήλιο ολοένα και περισσότερο, προκειμένου να απαντήσουν σε ανοιχτά ερωτήματα όπως πώς δημιουργείται και εξελίσσεται ο ηλιακός άνεμος και γιατί η κορώνα είναι θερμότερη από την επιφάνεια του Ήλιου — ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της ηλιακής φυσικής.
Με δεδομένη τη μέχρι τώρα επιτυχία της αποστολής, οι ερευνητές ελπίζουν ότι τα δεδομένα που θα συλλεχθούν τα επόμενα χρόνια θα ανοίξουν νέους δρόμους στην κατανόηση όχι μόνο του Ήλιου αλλά και άλλων άστρων στο Σύμπαν.
[via]
