Τα τελευταία 20 χρόνια, τα περιστατικά καρκίνου του παχέος εντέρου σε νεαρούς ενήλικες έχουν διπλασιαστεί, προκαλώντας παγκόσμια ανησυχία στη δημόσια υγεία. Παρά τη ραγδαία αύξηση, οι επιστήμονες δεν είχαν καταφέρει να εντοπίσουν τη βασική αιτία πίσω από αυτό το φαινόμενο μέχρι σήμερα.
Μια νέα διεθνής μελέτη με επικεφαλής Ισπανούς ερευνητές φαίνεται να εντοπίζει έναν βασικό ύποπτο: την κολιβακτίνη (colibactin), μια τοξίνη που παράγεται από ορισμένα στελέχη του εντερικού βακτηρίου Escherichia coli (E. coli).
Η «επιδημία» του καρκίνου του παχέος εντέρου στους νέους
Η αύξηση των περιστατικών ξεκίνησε να παρατηρείται στις Ηνωμένες Πολιτείες στα τέλη της δεκαετίας του 2000, όταν τα κρούσματα σε άτομα άνω των 70 ετών μειώνονταν, αλλά στους κάτω των 50 αυξάνονταν κατά 1,5% ετησίως. Στην Ευρώπη, η αύξηση είναι ακόμα πιο ανησυχητική: έως και 8% στους εικοσάρηδες, σύμφωνα με στοιχεία της τελευταίας δεκαετίας.
Αν και το φαινόμενο είχε χαρακτηριστεί ως μυστηριώδης επιδημία, μέχρι σήμερα παρέμενε ασαφές τι την προκαλεί. Το 2020, μία πρώτη ένδειξη ήρθε από ερευνητές στην Ολλανδία, οι οποίοι ανακάλυψαν πως η κολιβακτίνη μπορεί να προκαλέσει μεταλλάξεις στο DNA που σχετίζονται με την εμφάνιση καρκίνου.
Τι έδειξε η νέα μελέτη
Οι επιστήμονες ανέλυσαν το γενετικό υλικό από σχεδόν 1.000 όγκους παχέος εντέρου προερχόμενους από ασθενείς 11 χωρών και 3 ηπείρων, εξετάζοντας τόσο δημογραφικά στοιχεία όσο και μοριακές υπογραφές των όγκων.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι δύο συγκεκριμένες γενετικές υπογραφές που σχετίζονται με την κολιβακτίνη είναι 3,3 φορές πιο συχνές σε όγκους νεαρών ασθενών σε σχέση με άτομα άνω των 70 ετών. Επιπλέον, οι υπογραφές αυτές είναι ιδιαίτερα διαδεδομένες σε χώρες όπου η νόσος παρουσιάζει υψηλή συχνότητα σε νεαρούς ενήλικες.
Ο Ludmil Alexandrov, από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Ντιέγκο, εξηγεί ότι αυτές οι μοριακές υπογραφές λειτουργούν σαν ένα «ιστορικό αρχείο» του γενετικού μας υλικού, αποκαλύπτοντας την έκθεση σε παράγοντες όπως η κολιβακτίνη από νεαρή ηλικία.
Η πιο ανησυχητική διαπίστωση της μελέτης είναι ότι οι επιβλαβείς επιδράσεις της τοξίνης ενδέχεται να ξεκινούν ήδη από την παιδική ηλικία. Όπως αναφέρει ο Alexandrov, «αν ένα παιδί αποκτήσει μια τέτοια μετάλλαξη στα 10 του χρόνια, είναι πιθανό να εμφανίσει καρκίνο του παχέος εντέρου στα 40, αντί στα 60».
Ένα νέο παράθυρο για πρόληψη
Παρότι πρόκειται για προκαταρκτικά αποτελέσματα, η σημασία της ανακάλυψης είναι τεράστια. Η σύνδεση της κολιβακτίνης με τον πρώιμο καρκίνο του παχέος εντέρου παρέχει ένα νέο σημείο εκκίνησης για την κατανόηση και ενδεχομένως την πρόληψη της νόσου, ιδιαίτερα στις νεότερες ηλικιακές ομάδες.
Η προέλευση της κολιβακτίνης φαίνεται να σχετίζεται με αλλαγές στον τρόπο ζωής και την υγιεινή, καθώς και με την αύξηση λοιμώξεων από E. coli στα πιο βιομηχανοποιημένα κράτη, σύμφωνα με τον Díaz Gay, ερευνητή που συμμετείχε στη μελέτη.
Αν και ακόμα δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια πώς να αξιοποιήσουμε αυτή τη γνώση για την πρόληψη, η κατεύθυνση είναι σαφής: αν θέλουμε να αναχαιτίσουμε την αυξανόμενη απειλή του καρκίνου του παχέος εντέρου στους νέους, πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε τις βαθύτερες αιτίες του.
[via]
